Pilota kantxan, festa Kontrakantxan

Pilota partidu interesgarriez gozatzeko aukera izan zen larunbatean Hernanin, Kontrakantxa Gaztetxearen eskutik. Esnal eta Oiagak 22-19 irabazi zieten Koka eta Ezeizari 4 1/2ra. Segidan, arratsalde hartan gogo bereziz esperotako partidua jokatzeko unea iritsi zen. Goñi IIa eta Elola, Ojuel eta Gorrotxategiren aurka aritu ziren, eta 22-16 irabazi zieten hernaniarrei.

Parte-hartzaileak partidua amaitu ostean. Hernaniko Kronika

Bi partiduek jende asko erakarri zuten frontoira, eta giroa bero-bero zegoen. Esatariek, juezek, Coca-Cola postuko "neskatxek", gixontxo hernaniarraren masajeek, apustu egileek... umore puntua jarri zuten, eta ikusleek emozioz eta algaraz bete zuten arratsaldea.

Ondoren, Kontrakantxa Gaztetxean pintxo eta edariak eskaini ziren bertaratutako guztientzat. Festak aurrera egin zuen gainera, eta gauean, BH Roja eta Despervicio taldeek kontzertua eman zuten, parranda ordu batzuetan luzatuz...

Ikatza liburugune politiko-soziala irekiko da Hernanin

Ikatza liburuguneak gaur irekiko ditu ateak, Hernaniko Zapa kalean dagoen Karbonera etxean. Ekimenaren antolatzaileek liburugune politiko-soziala dela adierazi dute, eta "ezagutzaren arloan dagoen monopolioaren aurrean pentsaera eta jarrera kritikoa bultzatzea" dutela helburu.

Ikatza liburugunea, Hernaniko Zapa kalean.

Sarean, hainbat blog eta webgunetan egin dute propaganda, gaurkoan ahalik eta jende gehien biltzeko asmoz. Ilunabarreko 20:30ean izango da inaugurazioa, eta pintxo eta edariez gozatzeaz gain, bazkide egiteko aukera izango dute bertaratzen diren guztiek.

Ikatza liburugunean adizkariak, liburuak, egunkariak eta bestelako edukiak maileguan hartzeko aukera izango da, soziologia, psikologia, historia, nazio gatazka, feminismoa, ekologismoa, langile borroka, anarkismoa, komunismoa eta beste hainbat gai jorratuko dituztenak. Horrez gain, tailerrak, hitzaldiak edota kanpainak antolatzeko asmoa dutela ere adierazi dute.

Bestalde, Preso bat, Liburu bat ekimena jarri dute martxan. Honen bidez, Ikatza liburugunea presoentzat ere eskuragarri egotea nahi dute, "proiektua herritar guztiei zuzendutakoa baita".

Parte hartzeko onena bertara gerturatzea da, baina ezin duenak, Karbonerako helbidera edo helbide elektronikora idaz dezake:

• Zapa kalea 6, Posta Kutxa 13, 20120 Hernani (Gipuzkoa), Euskal Herria
• ikatzahernani@gmail.com

4. eta 5. zereginak: Kalitate linguistikoa bermatzeko baliabideak multimedia informazioetan

Multimedia produktuen kalitate linguistikoaren kudeaketarako izipideak eta baliabideak: 3.langaia.

Lamarcaren "Características del hipertetxo. Hipertexto: El nuevo concepto de documento en la cultura de la imagen" lanaren arabera, hauek dira hipertestuaren ezaugarriak: konektibitatea, digitalizazioa, multimediatasuna, interaktibitatea, berrerabilpena eta zabalkundea.

Ezaugarri horiek guztiak kontuan hartuta, hizkunzaren baliabideen kudeaketan hainbat gauza hartu behar ditugu kontuan. Alde batetik, komunikatzaileak landu behar duen testuan hainbat lotura egingo ditu, informazioa osatzeko helburuarekin, eta kasu horretan, lotura horiek komunikatzaileak berak landu duen testuan erabilitako hizkuntzarekin bat datozela ziurtatu behar du.

Gainera, euskarri bat baino gehiago erabiltzeko orduan, hizkuntzaren inguruan hartutako erabakiak errespetatu behar dira euskarri guztietan, eta kohesioa bermatu. Bestalde, komunikatzaileak landutako informazioa berrerabili eta zabaltzeko aukera izango dela gogoratu behar da, eta beraz, hizkuntza egokia erabili behar da. Hartzailearen arabera ere, hizkuntzaren baliabide batzuk edo beste batzuk hautatuko dira.

Hartzailearen parte-hartzeari dagokionez, zailagoa da hizkuntzaren kalitatea bermatzeko komunikatzaileak erabili dituen baliabideak hartzaileari errespeta ditzan eskatzea. Askotan, hitz itxusiak, edota gaiarekin zerikusirik ez duten iruzkinak egiten dituzte, eta beraz, zaila da hartzailearen hizkuntza kontrolatzea.

Lehenago egindako post batean azaldu bezala, hizkuntzaren kalitatearen inguruko baliabideak aukeratzeko hainbat tresna aurki daitezke sarean bertan. Baina orokorrean, komunikazio testuak lantzeko sor daitezkeen beharrei zuzenean erantzuteko tresnak falta direla ikusi dugu.

3.zeregina: Euskarazko tresna eta baliabide linguistikoen analisia

Multimedia produktuen kalitate linguistikoaren kudeaketarako izipideak eta baliabideak: 2.langaia.

Euskaraz, ahoz zein idatziz, komunikatu nahi dugunean, hizkuntzaren kalitate linguistikoa bermatzeko hainbat tresna eta baliabide gure eskura ditugula ikusi dugu klasean. Horiek, momentu bakoitzean ditugun beharrak asetzeko eskaintzen dizkuguten baliabideen arabera sailkartzen saiatu gara, eta ikusten ditugun hutsuneak zein diren azaltzen.

Orokorrean, hizkuntzaren gramatika arauak edota hiztegi orokorrak erraz topatu ditugu (Elhuyar, Harluxet, Hiztegia 3000, Azpidazkiren Gramatika Eranskina). Baita hizkuntza estandarrerako arautegiak, gomendioak edota hiztegiak ere (Euskaltzaindiaren arauak, Hiztegi Batua, Bizkaiera Estandarrerako Arauak, Ehulkuren Aholkuak). Estilo zaindua erabiltzeko irizpideak eskaintzen dituztenak ere badira, zein esapide lehenesten den jakitera ematen digutenak (Eusko Legebiltzarraren Idazkerarak Arauak, Ehutsi, Letra Larriak erabiltzeko edo Kalko Okerrak ez egiteko irizpideak) . Baina ez horren argi nolako ahoskera erabili behar den esaten digutenak.

Bestalde, irizpide soziolinguistikoak kontuan hartzen dituzten tresna lagungarriak topatu ditugu, baina ez asko (Ahozko aldaerak). Herri batzuetako hizkerak jasotzen dira (Eibarkoa, Ondarruarra), eta adin jakin batera egokitzen den hizkerarako tresnaren bat ere bada (Mantxut edo Haurren hizkera), baina urriak dira.

Gainontzean, batez ere, komunikabideetan izaten diren hizkuntzaren erabilerarako beharrei erantzuten dien tresnak falta direla ikusi dugu. Izan ere, komunikabideetako generoen ezaugarri bereziak kontuan hartzen dituen araudirik ez dugu aurkitu; ez eta komunikabideek erabiltzen dituzten hizkera-maila, komunikazio-moldeak kontsultatzeko aukerarik ere; edota komunikabideen arloko kontsulta orrialderik ere. 

Ehureka: euskaraz lan egiteko aholkuak

Azpidazkik euskaraz lan egiteko aholkuak plazaratu ditu Ehureka Aholkuak bilduman bilduta. Hauek 2010ean argitaratutako gomendioak dira, eta dagoeneko jakinarazi dute 2011n sorta berria kaleratuko dutela. Jarraian ikus daiteke Azpidazkin zintzilikatu duten bilduma, ahozko eta idatzizko kasuetarako laguntza gisa balio duena:



Ahozko kasuan, telefonoz edo aurrez aurre hitz egn behar dugunean sor daitezkeen arazoen aurrean nola jokatu adierazten digu, eta ohikoak izaten diren akatsak zein diren argitzen digu. Sor daitezkeen duda eta beldurrei aurre egiteko gomendioak ere ematen dizkigu.

Bestalde, Azpidazkiko webgunean bestelako baliabide batzuk ere eskaintzen dira, hala nola, hainbat arau, gramatika, komunikazioetarako esaldien osatzea edota beste idazki batzuen ezaugarriak zein diren jakiteko argibideak.

Azpidazkiko webguneaz gain, sarean aurki ditzakegun beste hainbat baliabide zein diren ere argitzen digu. Horien artean daude, Euskaltzaindia, zuzentzaile ortografiko batzuk (Xuxen adibidez),euskarazko software batzuk (Sofkat katalgoaren bidez, besteak beste), edota bestelako hainbat arau eta hiztegi argitaratzen dituzten webguneak (EHULKU, EHUTSI, Ikasbil...). Euskaraz ikasi eta ondo egiteko baliabiderik ez da falta beraz, eta denon eskura daude.

Jon Juaristi Euskara Aholkulari izendatzeari kritikak

Kritika bat baino gehiago jaso du Jon Juaristi Eusko Jaurlaritzako Euskara Aholkulari izendatzeak. EAko legebiltzarkide Juanjo Agirrezabalak izendapen hau bertan behera uztea eskatu dio kultura sailburuari, bere hiztetan, "euskara gutxiesten duenak ezin duelako defendatu". Berria sarean zabaltzen ari den heinean, gero eta jende gehiago ari da izendapenarekiko desadostasuna eta haserrea agertzen, nahiz eta abenduan izendapenaren berri izan genuen. 

Sustatu-tik hartutako argazkia.

Juaristi etakide ohia dela aipatu da hedabide batzuetan, baina egun, PPko eta Espainiar Nazioaren Defentsarako sortutako Fundazioko Ohorezko Patronatuko kidea da. Horrez gain, ABC egunkari espainiarreko zutabegile ere bada, eta baita Hezkuntza Aholkularitzako Unibertsitate eta Ikerkuntzako zuzendari nagusia ere, Madrileko Autonomia Erkidegoan (Esperanza Aguirrerekin batera, alegia). 1997 eta 2007 urteen artean berriz, Ermuko Foroko kide eta bultzatzaile izan zen, eta Cervantes Institutuko eta Biblioteca Nacional de España-ko zuzendari ohia ere bada.

Hori guztiaz gain, oso "adierazkorrak" dira Sustatun jaso diren Juaristiren hainbat aipu (euskaratzea merezi ez dutenak):

• "El euskera no ha servio como vehículo cultural".
• "El euskera, para mí, es un idioma del pasado".
• "Obviamente las lenguas no matan, pero se mata en nombre del euskera". ABCri esana.
• "Jamás sobre esta tierra de cristianos / volveré a hablar vuestro ingrato euskera". Bere poema batean idatzia.
• "La lengua vasca nunca ha sido perseguida sino abandonada espontáneamente por sus hablantes, conscientes de su escaso valor, por lo que la normalización lingüística no tiene justificación histórica”. Diario de Noticiasen, 2003ko urtarrilaren 1ean, Pakita Zabaletak bere idatzietan jasoa.

Juaristirekin batera, beste pertsona batzuk ere izendatu ditu Eusko Jaurlaritzak Euskararen Aholku Batzordeko kide. Denak ez ote dira berdinak izango!

Euskara Batuaren garapenaren inguruko gogoeta: 2.zeregina

Multimedia produktuen kalitate linguistikoaren kudeaketarak izipideak eta baliabideak. 2. zeregina.

Euskararen batasunerako lehen irizpideak 1968an finkatu ziren, eta ordutik, garapen handia izan du Euskara Batuak. Hasieran, euskal komunitatean zeuden desberdintasunek eragiten zituzten zailtasunak gainditzeko eta euskal komunitatea trinkotzeko zegoen beharrari erantzuteko sortu zen Euskara Batua.

Lehen itzuli hartan, batasunerako irizpide nagusia idatzizko tradizioa zen. Zuzentasuna bilatu zen ezarritako arauen bidez. Baina euskararen estandarizazio horrek jatortasun falta zuen, eta kezka berri bat sortu zen: zein ekarpen egin diezaiokete euskalkiek Euskara Batuari? Horrela, 90eko hamarkadan bi ardatz nagusi ezarri ziren: idatzizko tradizioa eta euskalkietako ahoz ahoko tradizioa.

Hamarkada amaierarako ordea, beste kezka bat piztu zen, Euskara Batuaren komunikagarritasunaren ingurukoa, alegia. Horretarako, zuzentasun eta jatortasun irizpideei egokitasuna batu zitzaien. Hau da, behar komunikatibo bakoitzera egokitzeko, Euskara Batuak malgua izan behar du.

Egokitze hori hainbat irizpideren araberako izango da: hartzailearen araberakoa, lurralde geografikoaren araberakoa, behar komunikatiboaren araberakoa... Gauzak horrela, forma batzuk sahiestu eta beste batzuk lehenetsiko dira. Gaur egun gainera, komunikabideetako hartzaileen parte-hartzea areagotzen ari da, eta horren harira adibidez, hartzailearenganako konplizitate bat lortzeko eta ulergarritasuna areagotzeko, tokian tokiko euskara formetara gerturatzeko joera handitzen ari da. Joera honek handitzen jarraitu du gainera, digitalizazioak eta multimedia euskarriak dakartzaten erabilerekin.

Guztia kontuan hartuta, Euskara Batuak eta Hiztegi Batuak malgutasuna behar dutela azpimarra daiteke. Izan ere, egungo komunikazio beharretara egokitzeak gure lexikoa zabaltzea eskatzen du, eta prozesu horretan, hainbat neologia formal eta semantiko sortu dira. Idatzizko tradizioa abiapuntu izan bazuen ere, Euskara Batuak malgutasuna behar du egungo behar komunikabideetara egokitu eta erabilgarri izaten (eta beraz, bizirik mantentzen) jarraitu nahi badu.

8. zeregina: gogoeta teorikoen analisia

Ikusentzunezko produktuek berebiziko garrantzia hartu dute egun multimedia diskurtsoan. Izan ere, multimediatasunak ahalbidetzen du neurri handi batean informazio bat zabaltzeko euskarri bat baino gehiago erabiltzea: irudi geldia, mugimenduan dagoen irudia eta ahozko diskurtsoa eta hotsak batzen baititu.

Sareak hala ere, aurreko gogoetetan azaldu bezala, baliabide gehiago eskaintzen ditu multimediatasunaz gain, hipertestua kasu. Honek ikusentzunezko produktuak hobeto kokatzea eta bertan eskaintzen den informazioa osatzea ahalbidetzen du. Horretarako, hipertestuaren egitura desberdinak erabil daitezke. Alde batetik, ikusentunezko produktua idatzizko informazioarekin ager daiteke. Bestalde, ikusentzunezko produktu hori webguneko orrialde nagusian ager daiteke informazio idatziarekin lotuta, edota beste atal bereizi batean ager  daiteke, galeria moduan sailkatuta, adibidez.

Produktuak izan ditzakeen funtzioak ere bat baino gehiago dira: idatzitako informazioarengandik guztiz independentea izan daiteke, eta beraz, informazio ahalmen osoa izan dezake; edota idatzizko informazioa osatzen duten bideoak izan daitezke(produktu osagarriak); idatzizkoan esandakoa baieztatzeko ere erabil daitezke (errepikapena); edo produktu osoa lotzeko multimedia baliabide bat gehiago izan daiteke (hipertestua, testu idatzia, audioa, argazkiak, etab.-ekin batera). 

Bideo horien jatorriari dagokionez, hedabideen araberakoa izaten da. Izan ere, hedabide batzuek agentzia edo banatzaileengandik jasotako bideoak argitaratzen dituzte bere horretan. Beste batzuek, aldiz, kazetari batek ekoitzitakoak argitaratzen dituzte. Eta beste batzuek aldiz, hedabideak berak ekoitzitakoak.  

Hau guztia kontuan hartuta, hainbat autorek hutsune batzuk ikusten dituzte ikusentzunezko produktuen erabileran. Batez ere, izaera multimediatikodun kazetarien falta. Hau da, kazetari bakarra izan dadila produktu multimedia osoa ekoitziko duena: bai testu idatzia, bai ikusentzuneko produktua eta berau osatzen duten baliabide guztiak. Modu horretan, produktu integratua osatzea errazagoa izango litzake.  

Berria, Argia eta Eitb-ren kasuan, orokorrean beraiek ekoiztutako bideoak dituzte sarean. Baina Berriak eta Argiak askotan egiten ez duten bezala, Eitb-k testuan agertzen dena errepikatzen du gehienetan bideoetan (albistea motzago egiteko modua bezala hartzen dute bideoa. Irudi batzuk jarri eta idatzizko testuan esaten dena errepikatzen dute). Gainera, Eitb-k telebistan emititzen dituen bideo berberak sareratzen ditu; ez ditu sarerako aparteko bideoak ekoizten, ez askotan behintzat. Bestalde, aipatu beharra dago, Argiak beste batzuk ekoitzitako bideo asko dituela, baina horretara bideratutako atalak dituelako, multimedia atalean.

Hau guztia kontuan izanda, euskarazko ikusentzunezko produktuen kasuan (aztertutako hedabide horien kasua kontuan hartuta) gehienak hedabideak berak ekoitzitako produktuak direla nabarmenduko nuke. Hau garrantzizkoa da, hedabide bakoitzak bere testuinguruaren eta helburuaren arabera moldatu behar baitu iformazioa. Eta gainera, horrela informazioari orijinaltasuna ematen zaio, beste hedabideek egiten dutena errepikatu beharrean.

Euskara eta erreportaje multimedien analisia: 7.zeregina

Ahozkotasun eta Multimedia Diskurtsoa ikasgaian euskarazko webguneetan sareko baliabide bereizgarrien ustiatzea, hau da, hipertestuaren, multimediaren eta elkarreraginaren ustiatzea zer-nolakoa den aztertu dugu. Horretarako, adibide gisa hartutako hedabideak www.eitb.www.eitb.com, www.zuzeu.com eta www.argia.com izan dira.

Oro har, euskarazko webguneetan egiten den sareko baliabideen ustiapena beste edozein hizkuntzetan egiten denaren parekoa dela esango nuke, nahiz eta apur bat atzetik doala iruditzen zaidan.Hipertestua da, nire ustez, modu errazenean eta eraginkorrenean erabiltzen den baliabidea. Hau noski, esku artean duten informazioaren araberakoa izango da, baina normalean, eskaintzen den informazioa osatzeko eta aurretik argitaratutako erlazionatutako informazioak eskaintzeko erabiltzen da.

Multimediari dagokionez, kasu guztiak ez dira berdinak. Baina iruditzen zait euskarazko webguneak ere ari direla euskarri desberdinak erabilita produktu komunikatibo bakarra eta integratua osatzeko ahaleginean. Batzuetan iruditzen zaigu beste hizkuntza batzuetan gehiago aprobetxatzen dela baliabide hau (El Mundoren kasuan bezala: Haiti-ren inguruko informazioa kasu). Baina ez dugu ahaztu behar kasu hau ere ez dela ohikoa gaztelerazko hedabide guztietan. Euskarazko webguneetan ere bideoak eta audioak batez ere gero eta gehiago erabiltzen dira. Aipagarria da nire ustez, Argia honetan egiten ari den ahalegina sortu duen "multimedia" atalean. Atal honetako "dokumentalak" edota "film laburrak" hain zuzen, Teknopataren txokoa blogean antolatzen den bozketan lehen postuetan kokatu dituzte erabiltzaileek.

Agian, elkarreraginaren ustiapenean dago desberdintasun handiena webgune batetik bestera. Oro har, erabiltzaileak izaten du iruzkinak egin eta modu batean edo bestean edukia zabaltzeko aukera (bai sare sozialen bidez, bai edukia norberaren webgune edota blogean jarrriaz). Baina hortik aurrera ez du aukera handirik izaten, informazioa osatzeko edota eraldatzeko, edota informazioa nola kontsumitu aukeratzeko orduan. Hala ere, kasu hoetan ere desberdintasunak badira, Zuzeu bezalako atariak elkarreraginaren bidez baitabiltza. Erabiltzaileek bidalitako informazioarekin osatzen da edukia.

Orokorrean, esango nuke euskarazko webguneetan ere ari direla sareak eskaintzen dituen baliabideak ustiatzen. Agian beste hizkuntza batzuetan egin dutenek baino beranduago egin dute euskarazkoek, baina ari dira martxa hartzen eta gainontzekoen parean jartzen.

Ahozkotasuna eta multimedia diskurtsoa -2.zeregina-

"Multimedia" da egun denon ahotan dagoen kontzeptua. Honekin, komunikaziorako euskarri edota baliabide guztiak produktu batean batzen ditugula esan nahi dugu. Horrela, mezu bat, informazio bat zabaltzeko, idatzizko testua, ahozko testua, musika eta hotsak, bideoak, irudiak, grafikoak... erabil ditzakegu, guztiak batera. Hau da, guztiek produktu bera osatuko dute, helburu komunikatibo bakarra duena.

Horretarako ordea, argi eduki behar da baliabide edo euskarri bakoitzak bere ezaugarri propioak dituela, eta beraz, diskurtsoa ezaugarri horien arabera moldatu beharko da. Modu horretan gainera, gure diskurtsoaren eta helarazi nahi dugun mezuaren eraginkortasuna areagotuko dugu, baliabide bakoitzak eskaintzen dituen bereizgarriak aprobetxatuta. 

Hori argi eduki behar da, eta produktua ekoizten hasi aurretik, hainbat erabaki hartu behar dira. Produktua testuinguratzean, egituratzean eta testuratzean baliabide linguistiko batzuen aukeraketa (eta beste batzuen bazterketa) egingo dugu: helarazi nahi dugun mezuaren araberakoa, hartzailearen araberakoa, gaiaren araberakoa, dugun informazioaren araberakoa, erabiliko dugun euskarriaren araberakoa, zabaltzeko erabiliko ditugun euskarrien araberakoa...

Horrez gain, kontuan izan behar dugu "multimedia" sareak ahalbidetu duen baliabide bat dela, sareak berak duen ezaugarrietako bat dela. Multimedia, hipertestua eta interaktibitatea edo elkarreraginkortasuna dira sareak ahalbidetu dituen baliabideak. Beraz, gaur egun, produktu bat osatzean baliabide hauen ezaugarriak ere kontuan izan behar dira, eta ondorioz, hauen araberako erabaki linguistiko batzuk hartu. Horrela, produktua egituratzeko hipertestua erabilgarri egingo zaigu, eta produktua atalka sailkatzeko aukera izango dugu, puntu batzuetan gehiago sakondu eta zabaltzeko. Elkarreraginkortasuari esker, erabiltzailea gero eta gehiago hartu behar da kontuan, eta berak ere produktuan parte hartzeko duen aukera gogoan izan.

Guztiarekin, egungo kazetari edo komunikatzaileak produktu komunikatibo eraginkor bat osatzeko aukera du. Baliabide eta euskarri bakoitzaren ezaugarrien arabera erabaki linguistiko egokiak hartuz gero, komunikazio indartuko duen produktu integratu bat lortuko du.

Euskarazko multimedia hedabideen testuinguru soziolinguistikoa

“Multimedia testuen estrategia linguistikoa” ikasgaian Euskal Herriko IV. Inkesta soziolinguistikotik ateratako datuak biltzen zituen txostena eta Euskararen Aholku Batzordeak bultzatutako “Euskara Headabideetan” planaren inguruko txostena irakurri genituen. Hona hemen irakurgai horietatik ateratako ondorioak:

Inkesta soziolinguistikoan EAEko, Nafarroako eta Iparraldeko 16 urtetik gorako biztanleek duten hizkuntza gaitasuna eta erabilera aztertzen dira. Datuen arabera,  EAEn biztanleen erdiak dira eradara hutsean hitz egiten dutenak. Nafarroan berriz, %81,3 eta Iparraldean %68,9. Horrez gain, EAEn elebidunen artean, erdaraz gehiago egiten dutenak ere gehiago dira eta lehen hizkuntza erdara dutenak ere gehiago dira (%76,2).

Hizkuntzaren transmisioari dagokionez berriz, euskararen hedapenerako oso garrantzitsua da bi gurasoak (euskal) elebidunak izatea. Iparraldean adibidez, euskararen hedapenak gabezia larriak ditu. Izan ere, zaharrenak dira euskaraz gehien egiten dutenak, eta gazteenak berriz, euskararen erabilera eta ezagutza galtzen ari dira. Beraz, transmisioan galera handiak izan dira, eta ondorioz, baita hedapenean ere.

Euskara Hedabideetan aztertuz gero, Berria da euskara hutsean dugun egunkari nazional bakarra. Bestalde, tokian tokiko egunkari eta aldizkariak gero eta gehiago dira, eta nabarmentzekoa da horietako batzuetan euskalkien presetziak izan duen gorakada. Aldizkari tematikoak ere badaude euskara hutsean. Bestalde, Internetek aukera berriak eskaini ditu eta euskarazko multimedia euskarriak areagotu egin dira. Euskara hutsean egindako blogak, albisteen atariak... ere badaude, eta euskarazko euskarrien kopurua areagotzen ari da. Azken batean, aukera dibertsifikatzen ari da, baina hori ona da? Batzuetan mugak beharrezko direla uste dut, dena ukitu eta landu gabe, gauzak edonola egiteko arriskua ekiditeko. Azpimarratzekoa da baita ere, dibertsifikazio bat ematen ari bada ere, eskaintza gehienbat Bizkaian eta Gipuzkoan pilatzen dela.

Azken batean, euskarazko komunikabideek multimediak eskaintzen dituen baliabideak aprobetxatu dituzte, beste hizkuntzetan aritzen diren komunikabideek egin duten aldi berean. Erabiltzaileek gainera, ondo erantzun dute orokorrean multimediak eman dien parte hartzeko aukerari. Hala ere, bada adin talde bat, gaztetxoena, galtzeko arriskua. Izan ere, telebistaren kasuan, teknologia berriek eragin duten aukera dibertsifikatuan euskarazko aukera asko murriztu da eradarazkoarekin alderatuta. Beraz, esango nuke, dibertsifikazio handi bat ematen ari bada ere, oraindik asko dagoela euskaraz lantzeko, gehiago eta ondo dibertsifikatzeko eta zabaltzeko. Nire ustez, batez ere gaztetxoen adin taldeari dagokion alorrean landu behar da gehiago euskarazko aukera. Izan ere, inkesta soziolinguistikotik ateratako datuen arabera, ikusi da transmisioan bi gurasoak euskal elebidunak izateak duen garrantzia. Baina hori ez da etxe guztietan ematen, eta beraz, gaztetxoak euskararen erabileran ohitzeko baliabide gehiago behar direla pentsatzen dut. EITB ari da horretan, 3. kanalean batez ere haur eta gazteei zuzendutako produktuak jartzen baitituzte. Horrez gain, aski ezaguna da Txirri, Mirri eta Txiribitonek urteetan zehar euskara eta euskal kulturaren inguruan egin duten lana, edota Pirritx, Porrotx eta Marimototsek abian jarri duten Irrien Lagunak proiektua. Horrelako aukera gehaigo landu behar direla uste dut, modu horretan, euskararen erabilera zabaltzea laguntzeko, eta euskaraz soilik eskolan egiten duten haurrak gure hizkuntza gehiago erabiltzera bultzatzeko.

Euskara eta maskaradak desagertzear

Santa Grazi herrian (Zuberoa) egingo den azken maskarada izan daiteke aurtengoa, euskara bizitzen ari den gainbehera dela eta. Halaxe adierazi dio Laurent Chübürü Santa-Grazi elkarteko lehendakariak Xiberoko Bozari.

1968an 500 pertsona bizi ziren herrian eta horietatik %95ek euskaraz hitz egiten zuen. Baina gaur egun, 200 lagun inguru bizi dira bertan, eta euskarak atzerakada nabarmena jasa duela ohartarazi du Chübürük. Askotan etxean frantsesa egiten dute soilik, eta horrela, euskararen transmisioa puskatu egin da.

Santa Grazin azken aldiz maskaradak 1994an antolatu ziren. Aurten ere, herriko gazteek antzeztuko dute, baina azken aldia izan daitekeela uste du Chübürük. Izan ere, gero eta gutxiago dira euskaraz dakiten gazteak, eta horrela nekez errezitatuko dituzte maskarada osatzen duten kritikak eta kronikak. Ahozkotasunak berebiziko garrantzia izan du urteetan euskararen transmisioan, eta maskaradak ere badira horren erakusgarri. Badirudi ordea, biak galtzear daudela Santa Grazin, bai euskararen transmisioa, eta beraz, baita maskaradak ere. 



Guztira 15 erakustaldi egingo dituzte, otsailaren 6a eta maiatzaren 15a bitartean. Horietako bat Donostian emango ote dute ere aipatu da, baina ez da datarik zehaztu oraingoz.

Euskal karaokearekin kantari txatxangorria

Gabi de la Mazak berak erabiltzen
duen irudia.

Euskal kantuei txokoa egin die karaokean Gabi de la Mazak, edo YouTuben duen kanalean ezagun den gisan, Txatxangorriak. Karaokeek gero eta arrakasta handiagoa dute gaur egun, eta euskarazko abestiek ere beren txokoa izan dezaten lanean buru-belarri ari da De la Maza.

Gabi de la Mazak berak Plentziako Euskal Girotze Barnetegiko irakasle gisa aurkezten du bere burua blogean. Barnetegi horretara joaten diren ikasleekin hainbat ekintza egiten ditu De la Mazak, eta horien artean euskal abestiak lantzen ditu. Euskararen irakaskuntzaren jardueran euskal abestiek esparru handia hartu dutela dio. Hortik abiatuta, lan handia egin du euskal abestiak jasotzen, eta azken urteetan, digitalizatzen.

Horrelaxe sortu du euskarazko doinuekin egindako karaokea. Zerrenda luzea da, eta oraindik karaokera moldatzeko makina bat kantu ditu. Baina ari da lanean pixkanaka, eta guztien eskura utzi du euskal karaokea. Hemen, adibide bat. Hasi kantuan!

Euskarazko webguneen ranking-a ebizin

Ebizi ranking-a Mikoleta Euskara Elkartearen eta Bitarlan enpresaren artean garatutako proiektu bat da, eta bertan, nabigatzaileek euskaraz gehien ikusten diren webguneak zeintzuk diren jakin dezakete.

Ranking-a osatzeko hiru irizpide erabili dituzte: Alexa, Page-Rank eta nabigatzaileen bozketak. Alexak Alexa Toolbar instalatua duten erabiltzaileengandik jasotzen du iformazioa, eta horrela, webgune jakin batek jasotzen dituen bisita kopurua zenbatekoa den jasotzen du. Webgune horren bisita kopuruen igoera eta jeitsiera ere neurtzen ditu.

Page-Rank sistema berriz, Google bilatzaileak erabiltzen duen sistema da, webgune baten garrantzia zenbatekoa den erabakitzen laguntzen diona. Google-k ulertzen du webgune batetik bestera link edo lotura bat egiten denean, horrek bozka bat ematen diola azken webgune horri, eta horrela, garrantzia handieneko webguneen ranking-a osatzen du.

Azkenik, jendearen parte hartzea ere bideratu da, eta bozketen bidez euren iritzia jaso da. Indarrean egon den epean, guztira, 1.200 bozketa inguru jaso dira.

Hiru sistema hauek uztartuz, ebizik ranking-a osatu du eta ikusteko bi era daude: ranking nagusia ala arlokako ranking-a. Zerrenda eguneratu egiten da eta, bestetik, erabiltzaileek hemen ez dagoen beste webguneren bat ezagutuz gero horri buruzko informazioa bidal dezakete.

Erabiltzaile batzuen artean "euskal web gune bat zer den" eta zer ez eztabaida sortu da, baina ebizi proiektuan argi utzi dute zerrendak osatzeko erabilitako irizpidea ez dela izan euskal webguneak hautatzea, baizik eta webgunea euskaraz egotea.

Interneteko euskal ekarpenik onena: Argiako Dokumentalak

Dokumentalak.com-en azala.

Argia aldizkariaren web orriko Dokumentalen kanalak irabazi du hamar@2010 saria, Interneteko euskal ekarpenik onena hautatzeko Teknopataren txokoa blogak antolatzen duen bozketa.

Kanal honek sarrera zuzena ere badu www.dokumentalak.com domeinutik, eta bertan, lehendik sarean dauden euskarazko dokumentalak biltzen dira, ekoizleak euren lanak digitalizatzera bultzatzeko. Bi astean behin dokumental bat sareratzen da kanalean, hilabete bakoitzaren lehen egunean eta 15ean, euskaraz edo euskarazko azpidatziekin. Oraingoz 18 dokumental daude ikusgai.

Bozketarako hautagaiak aurkezten dira lehenik blogean, eta bertatik aukeratutakoekin 10eko zerrenda osatzen da. Aurten 152 lagunek hartu dute parte eta horrela sailkatu dituzte zerrendako lehen hiru postuak:

• Dokumentalak.com. 66 boto (bozken %43). 
• Berriketan.info. 58 boto (bozken %38).
• Tokitan Telebista. 48 boto (bozken %32).

Bestalde, Argiaren film laburren kanalak laugarren postua lortu du, zerrendan bigarren aldiz aldizkaria agertzea lortuz. 

Kritika txarrak independentziaren aldeko lipdub-ari

Kritika txarrak jaso ditu pasa den abenduaren 6an Durangon grabatu zen Euskal Herriko independentziaren aldeko lipdub-ak. Euskalherrian.info aritu da prestaketa lanetan, eta horretarako martxan jarritako web orrian kritika ezkor xamarrak jaso dira, batez ere, lipdub-ean parte hartu zutenen aldetik.



Gehienek azpimarratzen dute ideia ona dela, baina antolakuntzak akats larriak egin zituela, hala nola, planifikazioa eza eta entsegu falta. Bestalde, lipdub-a grabatzeko lekua ere ez zaie orokorrean oso egokia iruditu. Hala ere, Euskal Herriaren independentziaren aldeko beste lipdub bat grabatzearen alde agertu dira asko eta asko, eta horretarako, proposamen bat baino gehiago egin dute. Ea norbait animatzen den gauzak "hobeto" egitera.

Bestalde, eta aurreko guztiarekin zerikusirik ez badu ere, azpimarratzekoa da info7 irratiko esatariaren agerpena! Aupa Gotzon!